TÜBİTAK 1512 – BiGG nedir?

İçinizde bir heyecan, hayatınızın bazı zamanlarında artan, sizi uzun düşünce ve hayallere sürükleyen, inandığınız, güvendiğiniz, bir fikriniz var. İşe atılmadığınız sürece kurduğunuz bu hayaller sizi yiyip bitirir, gün içindeki işlerinize odaklanamazsınız. İçinizde büyük bir heyecan, bir kıpırtı ile gelecek o güzel günlere bakıp gülüyorsunuz. Bir yandan da sizi teşvik edecek dürtülere ve desteklere ihtiyaç duyuyorsunuz. Gelin ‘TÜBİTAK 1512’ diye bilinen hibe programına bir göz atalım. Yakın zamanda bu hibeyi almaya hak kazanmış ve süreci sıcağı sıcağına yaşamış biri olarak sizlere; destek hakkındaki bilgilerimi, süreci, muhtemel olumlu-olumsuz durumları ve belirsiz konuları aşağıda aktarmaya çabaladım.

Ülkemizde girişimcilere sağlanan devlet desteklerinden belki de en önemlisi  150 bin-TL’lik (son güncellemeler ile 200 bin-TL olmuştur) hibesiyle TÜBİTAK’ın sağladığı 1512 BiGG (Bireysel Genç Girişim) Programıdır. Bu yazımızda girişimci ruha ve yenilikçi bir fikre sahip olanlara, mükemmel bir başlangıç sağlayacak TÜBİTAK 1512 programından bahsedeceğiz.

Öncelikle belirtmek gerekir ki, 1512 programı uzun bir maratondur. Bu sebepten ötürü bu programa dâhil olmayı planlayan kişilerin de bu yorucu süreci göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.

Süreç Nasıl İşliyor?

İlk olarak iş fikrinizle yardımcı bir kuruluşa başvurmalısınız. Burada yardımcı kuruluştan kastımız, uygulayıcı kuruluşlar. Bu uygulayıcı kuruluşlar genelde üniversitelerin TTO’larının (Teknoloji Transfer Ofisi), teknokentlerin içinde bulunmakta.  Bu kuruluş sizi ve iş fikrinizi TÜBİTAK 1512 formatına uyması için eğitim verecektir. Bu eğitim yaklaşık 3,5 – 4 ay sürmekte ve ciddi emek isteyen bir süreç. (Buradaki süreç TÜBİTAK çağrı takvimine göre değişiklik gösterebiliyor.)

Yardımcı kuruluş başlangıç olarak size TÜBİTAK kaydı için bir link atıyor ve bu linkteki verilen bilgileri doldurarak TÜBİTAK’a ilk kaydınızı gerçekleştirmiş oluyorsunuz. Ardından başvurduğunuz yardımcı kuruluş tarafından size ‘Ön İş Planı Belgesi’ gönderiliyor.  Bu belge, girişimciye ait takım bilgileri, iş fikrinize ait detaylar, hedef sektörünüz, potansiyel müşterileriniz, iş fikrinize ait ürün hizmet satış bedeli bilgileri, dağıtım kanalları, bu işe atıldığınız takdirde sürdüreceğiniz iş paketleri gibi sorular içeriyor. Fakat hemen gözünüz korkmasın, başvurduğunuz yardımcı kuruluşunuzun bir sonraki adımı size ‘İş Planı Eğitimi’ vermek, yani önceden doldurduğunuz belgeyi nasıl doldurmalısınız, nelere dikkat etmelisiniz ve TÜBİTAK bu planda en çok hangi kısımlara önem veriyor gibi soruların cevaplarını ve daha fazlasını yaklaşık yarım gününüzü alan bir eğitimde öğreniyorsunuz ve gönderilen iş planı belgesini tekrar doldurmak üzere eğitimden ayrılıyorsunuz.

Bu eğitimden sonra maalesef birçok girişimci; gerekli alt yapıyı oluşturamadığını düşünerek ilk eğitimde pes ediyor. Çünkü sadece iş fikri yetmiyor, bunun pazar araştırması, pazarlaması, mali hesapları gibi iş fikrinin gerçek bir girişime dönüşmesini ve ürünün ticarileştirilmesini sağlayacak çalışmalara da ihtiyaç duyuluyor.

Tekrardan eğitimde aldığınız bilgiye göre iş planınızı revize ettiniz ve bir sonraki adıma geçmeye hazırsınız. Bu kısımda sizi bir konuda uyarmak isteriz, doldurduğunuz iş planını ilerleyen süreçte en az beş kez daha revize edeceksiniz. Bu yorucu bir iş gibi gözükse de aslında çıktığınız bu yolda daha emin adımlar atmanızı sağlayacak ve gelecek beş hatta on yıllık hedeflerinizi çizmeye itecektir. Bu ayrıntıyı da belirttikten sonra uygulayıcı kuruluş rotasına geri dönelim.

 

Mentörler

Şimdi sıra iş planınızdaki finansal konuları aydınlatmada. Bu konu için Webinar düzenleniyor. Webinarlar mail yoluyla bir hafta önceden haber veriliyor ve belirtilen saatte Webinar üzerinden yaklaşık 1 saatlik eğitim sonrasında istediğiniz soruları sorabiliyorsunuz. Bu kısımda şöyle bir güzellik var, artık bu süreçte eğitim veren mentörler sizleri ve iş fikrinizi tanımaya başlıyor. Yani mentörler sorduğunuz soruları iş fikrinize göre cevaplayabiliyorlar. Şimdi gerekli eğitimleri aldınız, sıra geldi uygulayıcı kuruluşun size sunduğu mentör hizmetine. Burası en sevdiğimiz kısım. Burada en az 5 farklı mentörle belirtilen saatlerde 20 dakikalık görüşmeler yapıyorsunuz. Görüşmelerde mentörlerle iş fikrinizi tartışabilir, aklınıza takılan soruları sorabilirsiniz. Bu görüşmelerde mentörler iş fikrinize ait ürün gelişimi, pazarlama, AR-GE, tasarım gibi farklı konularda sizleri aydınlatabiliyor. Mentörler ile mümkün olduğunca tanışmanın faydası olacağını unutmayın. Sonuçta bu kişiler sektörün uzağında olan kişiler değil, aksine tam merkezindeler. Kısaca bu görüşmelerde  fikrinizi TÜBİTAK’ın isteyeceği bir kılıfa sokuyorlar.

Uygulayıcı Kuruluş Ön Elemesi

Mentörler tarafından aydınlanma evresini de geçtikten sonra sıra geldi en önemli aşamaya, ‘Ön Eleme Sunumu’. Bu sunum TÜBİTAK’a sunacağınız sunumun bir ön provası, tabi ön elemeyi geçerseniz. Sunum 5 dakika sürüyor ve sunumu yapmadan önce sizi nasıl değerlendireceklerine ait bilgilerin bulunduğu bir mail atılıyor, genel olarak hangi soruna yöneldiniz, sağladığınız fayda, pazar büyüklüğünüz ve ilerideki hedeflerinizi anlatmanız gerekli.

Sunumunuz beş dakikayı geçmemeli, ön eleme sürecinde belki sıkıntı olmayabilir ancak TÜBİTAK bu konuya çok dikkat ediyor. Ardından 5 dakika soru cevap, bu sürede iş fikrinizi daha da açabilirsiniz. Karşıdaki jüri sizi zorlayıcı sorular, hatta sizi sinir edebilecek cevaplar verebilir, aldırmayın ve çizginizi bozmayın çünkü bunların hepsi taktik, iş fikriniz ne kadar güzel ve güçlü olsa da sunum sırasında karşıdaki kişiye verdiğiniz izlenim ve bu işi yapabilirim güvenini hissettirmeniz çok önemli. Ön eleme kısmında biraz daha rahat olabilirsiniz. Çünkü karşıdaki jüri sizin daha önceden konuştuğunuz mentörler (en azından birçoğu), yani aslında sizi ve fikrinizi daha önceden biliyorlar. Ön elemede size bazı uyarıda bulunuyorlar, düzeltmeniz gereken ve geliştirebileceğiniz yerlere dair tavsiyeler veriyorlar. Bu tavsiyeleri kesinlikle dikkate alın, bunlar TÜBİTAK’ın sunum sırasında duymak istediği şeyler ya da iş planınızda okumak istediği yerlerdir. Ön eleme sonuçlarını yaklaşık 1 hafta içerisinde açıklanmaktadır. Şunu belirtmeliyim ki eleme konusunu çok titiz davranıyorlar. Bu süreçten sonra hayallerinizi gerçekleştirmeye daha da yakınsınız.

Son Viraj: TÜBİTAK Sunumu

Artık TÜBİTAK sunumuna hazırlık dönemi başlıyor. Sıra geldi iş planınızı PRODİS denilen bir sisteme geçirmeye. PRODİS nedir, bilgiler nasıl girilir ve nasıl doldurulması gerekir gibi soruların cevapları için bir Webinar daha düzenleniyor. Bu Webinarı kaçırmamanızı tavsiye ederim. Çünkü burada TÜBİTAK’ tan talep ettiğiniz 200 bin-TL hibeyi nasıl harcayacağınız, hangi kalemlere ne kadar talep edeceğiniz gibi bilgileri öğreneceksiniz. Kafanıza göre doldurursanız olmaz, çünkü bu hususta TÜBİTAK’ın karşılayıp karşılamayacağı masraflara dikkat etmeniz gerekli.

PRODİS’e iş fikrinizi çok detaylı girmelisiniz, her maddesini özenle doldurmalısınız. Eğer ki bu süreçte elinizde bulunan makaleler, anlaştığınız çözüm ortaklarınız varsa onlardan bir niyet mektubu alıp PRODİS’e ekleyin ve hatta TÜBİTAK’ a yapacağınız sunumda da belirtin. PRODİS‘e iş planınızı geçirdiniz, bu plan mentörler tarafından kontrol ediliyor, düzeltmeniz veya eklemeniz gereken yerler belirtilerek tekrar revizyona açılıyor. Son düzeltmeler de yapıldıktan sonra artık PRODİS revizyona kapatılıyor ve artık TÜBİTAK’tan sunum tarihi için bekleme aşamasına geçiliyor. Yaklaşık bir, bir buçuk ay sonra size bir proje numarası ile birlikte sunum tarihi veriliyor. Verilen sunum tarihi yakın bir tarih olabiliyor ve bu noktada uygulayıcı kuruluş bünyesinde iş planını ve sunumu hazırlamanın ciddi yararını görüyorsunuz.

Sunum içinde yardımcı kuruluşunuz tarafından bir eğitim daha alıyorsunuz. Slaytlarınızın içeriği ve 5 dakikalık konuşmanızda nelerden bahsetmeniz gerektiği hakkında kısa bir toplantı gibi bir şey. Sunum öncesi hazırlıkları yaptıktan sonra sıra geldi sunuma bu kısımda 5 dakikayı aşmamanızı bir kez daha hatırlatmak isterim. Zaten kronometre ile bu süre zil sesi ile belirtilmekte. Ardından 5 dakikalık soru cevap kısmına geçiliyor. Bu kısımda gelen sorulara güler yüzünüzü eksik etmeden, sinirlenmeden cevap vermeniz çok önemli. TÜBİTAK 1512 sunum tavsiyelerimizin bulunduğu yazımızı okumanızı tavsiye ederiz.https://www.startupnedir.com/tubitak-1512-150-000-tl-hibe/

Sonuçları Bekleme

Bu kısımdan sonra süreç aslında tamamlandı, TÜBİTAK’a karşı sorumluluğunuzu tamamladınız, artık sadece sonuçları bekleme aşamasındayız. Sonuçların açıklanmasının belli bir tarihi yok ama en az 1 ay sürüyor. Açıklandığında ise ilk olarak başvurduğunuz yardımcı kuruluşa bilgisi gidiyor. Genellikle onlarda TÜBİTAK’tan önce size haber etmiş oluyorlar.

Eğer her şey yolunda gittiyse şimdi şirket kurma işlemlerine geçebiliriz. TÜBİTAK vereceği hibeyi şahıs hesabına yatırmıyor. Bu nedenle bir şirket hesabı açmalısınız. İlerleyen süreçte TÜBİTAK kazananlar ile anlaşma yapmak üzere kuruma davet ediyor ve hesap bilgilerinizi ve şirket kurulum bilgileri gibi evrakları istiyor. Şimdi sıra size hibe edilen parayla 1 sene boyunca ürününüzü son ürün haline getirmeye geldi. Artık tescilli bir girişimci ve şirket sahibi oldunuz. Bu süreci en etkili şekilde değerlendirmeye bakın.

BİGG ile ilgili tavsiyeler ve dikkat etmeniz gerektiğini düşündüğümüz yazımız da yolda.

Hayallerinizi ertelemeyin, çünkü onlar sizleri bekliyor.