Ticaret unvanı; tacirin ticari işletmesine ilişkin iş ve işlemleri yaparken kullandığı isimdir diyebiliriz. Türk Ticaret Kanununa göre, her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili her türlü senet ve evrakı bu unvan altında imzalamak zorundadır. Yani şahıs veya sermaye şirketi olsun, ticaret unvanınızın olması zorunludur. Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre, usulüne uygun şekilde tescil ve ilân edilmiş olan ticaret unvanını kullanma hakkı sadece sahibine aittir. Yani unvan sahibine tekel halinde kullanma hakkı sağlar.
Bu yazımızda öncelikle olarak ticaret unvanının unsurlarını, tescilini, devrini ve korunmasını açıklayıp daha sonra ticaret unvanı seçerken dikkat edilmesi gerekenler hususlar üzerinde duracağız. Sıklıkla karıştırılan işletme adını ise farklı bir yazıda ele aldık.
Gerçek Kişi Tacirlerin Ticaret Unvanı
Gerçek kişi tacirlerin unvanı onların ad ve soyadlarından meydana gelir. Ad ve soyadı kısaltılmaksızın bütün harfleriyle yazılır. Ad ve soyadına uygun ekler yapılabilir. Ticaret unvanına onu aynı sicil dairesinde daha önce tescil edilmiş olan unvanlardan açıkça ayırmaya yarayan eklerin yapılması zorunludur.
Tüzel Kişi Tacirlerin Ticaret Unvanı
Anonim, limited ve kooperatif şirketler ticaret unvanlarını aksine hüküm bulunmadığı takdirde dilediğince seçebilirler. Ancak bu tip şirketlerin ticaret unvanlarında, “anonim şirket”, “limited şirket” ve “kooperatif” kelimelerinin bulunması zorunludur.
Şubelerle ilgili düzenlemelere bakacak olursak her şube kendi merkezinin ticaret unvanının şube olduğunu belirterek kullanmak zorundadır. Merkezi yurt dışında bulunan bir işletmenin Türkiye’deki şubesinin ticaret unvanının tescilinde merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun açıkça gösterilmesi zorunludur.
Ticaret Unvanının Tescil Edilmesi
Türk Ticaret Kanunu gereğince her tacir, ticari işletmesinin açıldığı günden itibaren 15 gün içerisinde ticari işletmesini ve seçtiği ticaret unvanını, işletme merkezinin bulunduğu yer ticaret siciline tescil ve ilan ettirir.
Ticaret Unvanının Devri
Ticaret unvanı işletmeden ayrı olarak başkasına devredilemez. Yani bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmiş olmadıkça, unvanın da devri sonucunu doğurur. Devir hâlinde devralan, unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir. Ticari işletmesini devreden tacir sonradan yeni bir işletme açarsa eski ticaret unvanını aynen kullanamaz; ayırt edici bir ek almak zorundadır.
Ticari İşletmeye Yeni Ortak Girmesi veya Ayrılması
Bütün ortakların ad ve soyadlarına ticaret unvanında yer aldığı bir şirkete yeni ortakların girmesi halinde ticaret unvanı aynen kalabilir. Adı ve soyadı ticaret unvanında yer alan ortak şirketten ayrılırsa ayrılan kişinin yazılı onayı ile aynen devam edebilir.
Ticaret Unvanının Korunması
Ticaret unvanı hakkı ihlal edilen kişilere ise kanunen belirli haklar öngörülmüştür. Kanuna göre, ticaret unvanının, ticari dürüstlüğe aykırı biçimde bir başkası tarafından kullanılması hâlinde hak sahibi, bunun tespitini ve yasaklanmasını; haksız kullanılan ticaret unvanı tescil edilmişse kanuna uygun bir şekilde değiştirilmesini veya silinmesini, tecavüzün sonucu olan maddi durumun ortadan kaldırılmasını, gereğinde araçların ve ilgili malların imhasını ve zarar varsa, kusurun ağırlığına göre maddi ve manevi tazminat isteyebilir.
Ticaret Unvanı Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler Hususlar
1. Seçmeyi düşündüğünüz ticaret unvanının başka bir işletme tarafından kullanılıp kullanılmadığını öğrenmek için Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi Müdürlüğünün internet sayfasında bulunan “Sorgulama” bölümüne giriş yaparak, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ticaret unvanı veri tabanları üzerinden sorgulama yapabilirsiniz.
2. Bir ticaret unvanı, Türkiye’nin herhangi bir sicil müdürlüğüne daha önce tescil edilmiş bulunan diğer bir unvandan ayırt edilmesi için gerekli olan ek yapılmadan tescil edilemez.
3. Ticaret unvanları yabancı dilde belirlenebilecektir. İşletme konusu ile şirket türünü gösteren ibareler Türkçe olmak kaydıyla ticaret unvanı serbestçe belirlenebilir. Örneğin: “Lykeion Yayıncılık Eğitim ve Danışmanlık Limited Şirketi”
4. Anonim ve limited şirketlerin ticaret unvanlarında işletme konularından en az birinin yer alması yeterli olacaktır.
5. Ticaret sicilinden silinen bir ticaret unvanı beş yıl geçmedikçe başka bir tacir adına yeniden tescil edilemeyecektir.
6. Ülke adlarının unvanda kullanılabilmesi için o ülkenin yetkili makamlarından izin alınması şartı getirilmiştir. “Türk”, “Türkiye”, “Cumhuriyet”, “Milli” kelimeleri ticaret unvanına ancak Bakanlar Kurulu kararıyla konulabilir.
7. Ticaret unvanında yer alan ibareler kamu düzenine, ulusal çıkarlara ve ahlaka aykırı olamaz, kültürel ve tarihi değerleri zedeleyecek şekilde belirlenemez.
8. Bir işletmenin şubesi de ticaret unvanını seçerken kendi merkezinin ticaret unvanını kullanmak ve unvanının sonuna şube olduğunu belirtmek mecburiyetindedir. Bu unvana şube ile ilgili ilavelerin yapılması mümkündür.
*** Ticaret Unvanı ile genellikle karıştırılan İşletme adı arasındaki farklar için “İşletme adı nedir” başlıklı yazımıza göz atınız.
