E-Ticaret Yapanların Dikkat Etmesi Gereken 11 Husus

Daha önceki yazılarımızda e-ticaretin ne olduğundan ve e-ticaretin türlerinden bahsetmiştik. Bu yazımızda ise e-ticaret yapanların dikkat etmeleri gereken kurallardan ve yükümlülüklerden bahsedeceğiz.

E-ticaret ile ilgili olarak temel mevzuat E-Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’dur. Buna ek olarak; E-Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik, E-Ticarette Güven Damgası Hakkında Tebliğ, E-Ticaret Bilgi Sistemi ve Bilgi Yükümlülükleri Hakkında Tebliğ de tamamlayıcı nitelikteki mevzuatlardır. Tüm bu kaynaklar e-ticarette hizmet sağlayıcının yükümlülüklerini belirlemektedir.

Ayrıca, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Uygulama Hakkında Yönetmelik alıcı tarafın tüketici olduğu B2C (business to consumer) ve C2C (consumer to consumer) e-ticaret modelleri açısından önem arz etmektedir.

Hizmet Sağlayıcı e-ticaret faaliyetinde bulunan gerçek ya da tüzel kişileri ifade etmektedir. Hizmet sağlayıcılar ikiye ayrılmaktadır. Bunlar; doğrudan kendine ait e-ticaret ortamında hizmet verenler ve aracı hizmet sağlayıcı üzerinden hizmet verenlerdir. Bu yazımızda e-ticaret ile uğraşan dolayısıyla hukuki açıdan hizmet sağlayıcı olarak tanımlanan kişilerin dikkat etmeleri gereken hususlardan bahsedeceğiz.

1. Bilgi Verme Yükümlülüğüne Uygun Olarak Hareket Etmelisiniz

Kendine ait e-ticaret ortamında hizmet veren ve tacir olan hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar; tebligata elverişli kayıtlı e-posta (KEP) adreslerini, elektronik posta adreslerini, telefon numaralarını, varsa işletme adı veya tescilli markalarını, mensubu oldukları meslek odalarını ve/veya sektörel kuruluşları, ticaret unvanlarını, MERSİS numaralarını ve merkez adreslerini kendilerine ait e-ticaret ortamında iletişim sekmesi altında bulundurmak zorundadır.

2. Sitenizde İşlem Rehberine Yer Vermelisiniz

E-ticaret yapanların sitelerinde “İşlem Rehberi” adında bir metin oluşturup bunu sitenin ana sayfasında yine İşlem Rehberi başlığı altında yayınlaması gerekmektedir. Burada belirtmek gerekir ki; aynı içeriğe sahip olsa bile bu bilgilerin İşlem Rehberi dışında başka bir isimle yayınlanması mümkün değildir.

İşlem Rehberi’nde; sözleşmenin kurulabilmesi için mal veya hizmetin seçilmesi, teslimat ve ödeme bilgilerinin girilmesi ile siparişin onaylanması gibi gerekli aşamaları gösterir şekilde teknik adımlar, elektronik ticarete ilişkin sözleşmenin elektronik ortamda saklanıp saklanmayacağı ile bu sözleşmeye alıcının daha sonra aynı ortamda erişiminin mümkün olup olmayacağı ve bu erişimin ne kadar süreyle sağlanacağına ilişkin bilgi,  alıcının siparişi vermeden önce veri girişindeki hatalarını açık ve anlaşılır bir şekilde belirleyebilmesi ve düzeltebilmesi amacıyla özet sipariş formu ile geri al ve değiştir gibi teknik araçların sunulacağına ilişkin bilgi, e-ticaret işlemleri nedeniyle elde ettiği kişisel verilere ilişkin gizlilik kuralları, alıcıyla arasında uyuşmazlık çıkması halinde varsa alternatif uyuşmazlık çözüm mekanizmalarına yer verilmelidir.

3. Eğer İkinci El Ürünler Satıyorsanız, Bunları Ayrı Bir Başlık Altında Sergilemelisiniz

Hizmet Sağlayıcılar, ikinci el malların başka bir başlık altında malın ikinci el olduğu konusunda şüpheye mahal vermeyecek şekilde ayrı kategoride satışa sunulmasını sağlamak zorundadır.

4. Satışın Gerçekleşmesinden Önce Ödenecek Toplam Bedeli Net Olarak Göstermelisiniz

Hizmet Sağlayıcılar, verilen siparişin onaylanması aşamasında ve ödeme bilgilerinin girilmesinden önce, vergi ve teslimat masrafları da dâhil olmak üzere alıcının ödeyeceği toplam bedelin ve sözleşmenin diğer şartlarının alıcı tarafından açıkça görülmesini sağlamak zorundadır. Buna ek olarak Hizmet Sağlayıcı, mal veya hizmetin toplam bedeli, fiyatın hesaplanma usulü ve teslimat masrafları önceden belirlenemiyorsa buna ilişkin ek masrafların ödenebileceği bilgisini belirtmek durumundadır.

5. Sipariş Onaylanmadan Önce Sipariş Özetini Müşteriye Sunmalısınız

Sağlayıcı siparişin onaylanmasından önce alıcıların veri giriş hatalarını belirleyebilmesi için sipariş özetini ve bu hatalarını düzeltebilmesi için geri al ve değiştir gibi uygun, etkili ve kolay erişilebilir teknik araçları alıcıya sunmak durumundadır.

6. Siparişin Onaylanmasından Sonra Müşterinize E-Posta Yoluyla Sipariş Bilgilerini Göndermeniz Gerekmektedir

Hizmet Sağlayıcı, sözleşme hükümlerinin ve genel işlem şartlarının, alıcı tarafından yeniden görülebilmesi, basılı bir şekilde kullanılabilmesi ve saklanabilmesi amacıyla söz konusu hususların alıcıya fiziki veya elektronik ortamda gönderilmesini sağlamak zorundadır. Örneğin internet üzerinden bir sipariş verildiği zaman tüm bilgileri içeren bir mailin müşterinizin e-mail adresine yönlendirilmesi gerekmektedir.

7. Elektronik Kayıtlarınızı 3 yıl Boyunca Saklamanız Gerekmektedir

Eğer e-ticaret yapıyorsanız, e-ticaret işlemlerine ilişkin elektronik kayıtları 3 yıl süre ile saklamanız gerekmektedir.

8. Müşterilerinizi Cayma Hakkı Konusunda Bilgilendirmeniz Gerekmektedir.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğine göre mesafeli olarak yapılan herhangi bir ürün veya hizmet satışında tüketici 14 gün içerisinde, herhangi bir cezai şart ödemeksizin, ödediği bedelin tamamı herhangi bir kesinti yapılmadan iade edilecek şekilde, herhangi bir gerekçe göstermesine gerek olmadan cayma hakkına sahiptir.

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği tüketicinin korunması mevzuatına dahildir. Burada önemli olan alıcının tüketici olmasıdır. Dolayısıyla alıcı tarafın tüketici olmadığı B2B gibi e-ticaret modellerinde cayma hakkından bahsetmek mümkün değildir.

Satıcı olarak cayma hakkı konusunda tüketiciyi bilgilendirmeniz gerekmektedir. Söz konusu bu bilgilendirmenin yapılmadığı durumlarda tüketici cayma hakkını kullanabilmek için 14 günlük süreye bağlı değildir. Bu durumda süre bir yıla uzayacaktır. Dolayısıyla e-ticaret işi yapacak kişilerin söz konusu bilgilendirmelere dikkat etmesi gerekmektedir. Bu bilgilendirmeni siparişin teyidi ve işlem rehberinde yapılması önerilmektedir.

Satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlüdür.

9. Tanıtım Yapmak Amacıyla Gönderdiğiniz İletiler için Müşterilerinizden Onay Almanız Gerekmektedir

Müşterilerinize ticari elektronik ileti göndermeden önce onların onayını almanız gerekmektedir. Onay yani alıcı tarafından kendisine ticari elektronik ileti gönderilmesine verilen izin, yazılı ya da her türlü elektronik iletişim aracıyla alınabilir. Onay içeriğinde alıcının, ticari elektronik ileti almayı kabul ettiğine ilişkin açık beyanı, adı soyadı ve iletişim adresi mutlaka yer almalıdır.

Elektronik ortamda alınan onayda, onayın alındığı bilgisi reddetme imkanı da olan bir ileti ile alıcıya aynı gün içinde bildirilmelidir. Alıcının iletişim adresine onay maili gönderilerek onay istemek mümkün değildir.

Onayın abonelik, satış, üyelik gibi bir sözleşmenin içinde alınması mümkündür. Eğer bu şekilde alınacaksa sözleşmenin sonunda ticari elektronik ileti başlığı ile en az 12 punto büyüklükte ayrıca ve açıkça bu husus yazılır ve bu kısım için ayrı bir kabul imkanı tanınır.

Onay metni kabulü önceden seçili (pre click) olarak gelemez. Alıcının onay vermeden de ilgili işleme devam etmesi sağlanmalıdır.

Ticari elektronik iletinin içeriğinin alıcıdan alınan onaya uygun olması temel şarttır. Ticari elektronik iletinin başlığında veya içeriğinde; tacirler için MERSİS numarası ve ticaret unvanına yer verilmelidir. Kısa Mesaj gibi sınırlı bir alanda kullanılıyorsa tacirler için sadece MERSİS numarasını vermek yeterlidir. İletinin içeriğinde gönderene ulaşılabilecek telefon, kısa mesaj, e-posta gibi bir bilgiye de mutlaka yer verilmelidir. Gönderilen her ticari elektronik iletinin içinde mutlak surette ret/çıkış yani ileti almaktan vazgeçme hakkı alıcıya sağlanmalıdır. Örneğin bir e-posta gönderildiğinde “abonelikten ayrılmak için tıklayınız” gibi bir seçenek alıcıya sunulmalıdır.

10. Siteniz Güven Damgasına Sahip Olmalıdır.

Öncelikle belirtmek gerekir ki; e-ticaret şirketlerinin güven damgasına sahip olması zorunlu tutulmamıştır. Ancak zorunlu tutulmasa dahi bir süre sonra güven damgası olmayan pek çok firma, güven damgası almak isteyecektir, bu durumda güven damgası almayanlar güvensiz kılındığı izlenimi yaratacağından, bu firmalar güvenilir olsa dahi tüketici tarafından tercih edilmeyebilecektir.

Güven damgası sistemine dahil olmak isteyen elektronik ticaret faaliyetinde bulunulan internet sitesi, mobil site veya uygulama gibi platformlar, Elektronik Ticarette Güven Damgası Hakkında Tebliğ’de yer verilen güvenlik ve hizmet kalitesi standartlarını yerine getirdikten sonra Bakanlık tarafından yetkilendirilen Güven Damgası Sağlayıcısına başvuruda bulunabilecekler.

11. ETBİS’e Kayıt Yaptırmanız Gerekmektedir.

E-ticaret Bilgi Sistemi ve Bilgi Yükümlülükleri Hakkında Tebliğ‘in amacı, hizmet sağlayıcıların kayıt altına alınması, şeffaflığın sağlanması, e-ticaret verilerinin toplanması ve bu verilerin işlenerek istatistiksel bilgilerin üretilmesidir.

Tebliğ uyarınca ETBİS’e kayıt yaptıranlar; tebligata elverişli KEP adreslerini, e-ticaretin türünü, e-ticaret dışındaki ticari faaliyetleri, e-ticaret ortamında sunulan mal ve hizmetlerin türünü, e- ticaret ortamında sunulan ödeme yöntemlerini, e-ticaret ortamında ikinci el malların satışa sunulup sunulmadığını ve satışa sunulan ikinci el malların türünü, ödeme ve elektronik para kuruluşlarından alınan hizmetlere ilişkin bilgileri, hizmet alınan e-ticaret altyapı sağlayıcılarına ilişkin bilgileri, kişisel verilerin ve müşteri bilgilerinin tutulduğu veri tabanlarının bulunduğu ülke ve adres bilgilerini, e-ticaret ortamında sınır ötesi elektronik ticaret gerçekleştirilmesi halinde ülke ve ödeme yöntemi bazında bu ticaretin yıllık hacmini, üretim yeri ve depo adresleri ile sınır ötesi e-ticaret faaliyetinde bulunduğu aracı hizmet sağlayıcıların alan adlarını, ödeme ve elektronik para kuruluşları, bankalar, Bankalararası Kart Merkezi Anonim Şirketi, kargo ve lojistik işletmecileri, e-ticaret altyapı sağlayıcıları ve aracı hizmet sağlayıcılar internet üzerinden yapılan sözleşme ve verilen siparişlere ilişkin Bakanlıkça detayları belirlenen ve anonim hale getirilmiş istatistiksel bilgilerini ve son olarak sanal pos bilgilerini bildirmeleri gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen yükümlülüklere aykırı davrananlara idari para cezaları kesilmesi söz konusudur. Bu sebepten ötürü e-ticaret ile ilgilenenlerin bu yükümlülüklere uygun davranması gerekmektedir.