Ülkemizde melek yatırımcılığın gelişmesi adına çok ciddi bir devlet desteği sağlanmakta ve melek yatırımcıların neredeyse hepsi yaptıkları yatırımlara sağlanan vergisel teşvikin melek yatırımcı olmalarında önemli bir faktör olduğunu belirtmiştir. Bu yazımızda melek yatırımcılara sağlanan devlet desteğinin ne olduğunu, destek alınabilecek yatırım tutarları gibi konuları örneklerle birlikte açıklamaya çalışacağız.
Ülkemizde melek yatırımcılığın düzenlendiği Yönetmelik kapsamındaki anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisselerin tutarlarının %75’ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebilirler. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ile KOSGEB tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş kurumlara iştirak sağlayan melek yatırımcılar için bu oran %100 olarak uygulanır.
Yönetmelik gereği bir girişim şirketine yapılan yatırım nedeniyle devlet desteği alabilmek için; melek yatırımcı tarafından iktisap edilen girişim şirketine ait iştirak hisselerinin en az iki yıl boyunca elden çıkartılmaması gerekir. (İki yıllık süre, girişim şirketi adına açılan ortaklık banka hesabına nakdi sermayenin yatırıldığı tarihte başlar. İki yıllık sürenin başlaması ve melek yatırımcı tarafından taahhüt edilen sermayenin vergi desteğinden yararlanabilmesi için ilgili taahhüt tutarının nakit olarak ortaklık banka hesabına yatırılması zorunludur.
Devlet desteği alınabilecek yatırım tutarları nedir?
Vergi Teşvikinden yararlanabilmek için lisanslı melek yatırımcının(lisanslı bireysel katılım yatırımcısının) tek bir şirkete emisyon primi dahil en az 20.000 TL ve yıllık bazda en çok 1.000.000 TL yatırım yapıyor olması gereklidir. Yatırımcı tarafından birden çok şirkete yapılacak yatırımların toplamı bu tutarı aşabilir. 1.000.000 TL’nin üzerinde yatırım yapılsa bile devlet desteği olarak yıllık vergi beyanında gider olarak düşülebilecek azami rakam 1.000.000 TL’dir. Yani yıllık indirim tutarı 1.000.000 TL’yi aşamaz. İlgili yıl kazancından indirilemeyen kısım, izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır. Ancak yatırımcılar tarafından, T.C. Hazine Müsteşarlığına bildirimde bulunulması kaydıyla yapılacak ortak yatırımlarda yıllık bazda her bir girişim şirketine yapılacak yatırım için konulacak sermayenin azami tutarı emisyon primi dahil 2.000.000 TL olarak uygulanır.
En çok kaç şirkete melek yatırım yapılabilir?
Melek yatırımcılar (BKY’ler), ortak BKY yatırımları hariç lisanslarının beş yıllık geçerlilik döneminde bireysel olarak en fazla 20 farklı anonim şirkete yaptıkları yatırım için devlet desteği alabilir. Bu sınırı aşan yatırımlar için devlet desteği sağlanmaz.
Teşvik uygulamasının yatırımcıya sağlayacağı yararlar aşağıda 3 farklı ihtimalle örneklendirilmiştir.
Örnek-1: Yılık gelir vergisine tabi olan ve 500.000-TL beyan edilen geliri bulunan (A), bireysel katılım yatırımcısı(melek yatırımcı) olarak ortak olacağı şirketin iştirak hisselerini iktisap etmeden önce Hazine Müsteşarlığına başvurarak bireysel katılım yatırımcısı lisansı almış ve lisans kapsamında ortaklık kurdukları şirketin hisselerini 400.000-TL’ye iktisap etmiştir. Bu durumda (A) iştirak hisselerinin iktisap bedelinin %75’i olan (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından projesi destekleniyorsa yüzde 100’ünü indirebilecek) 300.000-TL’yi beyanname üzerinden indirim konusu yapacak ve 100.000-TL matrah üzerinden gelir vergisi hesaplayacaktır.
Örnek 2: Yıllık gelir vergisine tabi olan ve 500.000-TL beyan edilen geliri bulunan (B), bireysel katılım yatırımcısı olarak ortak olacağı şirketin iştirak hisselerini iktisap etmeden önce Hazine Müsteşarlığına başvurarak bireysel katılım yatırımcısı lisansı almış ve lisans kapsamında ortaklık kurdukları şirketin hisselerini 800.000-TL’ye iktisap etmiştir. Bu durumda (B) iştirak hisselerinin iktisap bedelinin %75’i olan (Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından projesi destekleniyorsa yüzde 100’ünü indirebilecek) 600.000-TL’yi beyanname üzerinden indirim konusu yapacaktır. Ancak (B)’nin beyan edilen gelirinin 500.000-TL olması nedeniyle dönem matrahı 0,00-TL olacaktır. İndirim konusu yapılamayan 100.000-TL ise Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılarak takip eden dönem beyan beyannamelerinde indirim konusu yapılabilecektir.
Örnek 3: Yıllık gelir vergisine tabi olan ve 1.500.000-TL beyan edilen geliri bulunan (C), bireysel katılım yatırımcısı olarak ortak olacağı şirketin iştirak hisselerini iktisap etmeden önce Hazine Müsteşarlığına başvurarak bireysel katılım yatırımcısı lisansı almış ve lisans kapsamında ortaklık kurdukları şirketin hisselerini 1.500.000-TL’ye iktisap etmiştir. Bu durumda (C) iştirak hisselerinin iktisap bedelinin %75’i olan 1.125.000-TL’nin azami indirim sınırı olan 1.000.000-TL’yi aşması nedeniyle (C) 1.000.000-TL’yi beyanname üzerinden indirim konusu yapacaktır. Bu durumda (C)’nin gelir vergisine tabi matrahı (1.500.000-1.000.000=)500.000-TL’dir.
Bu yazıda Mali Çözüm Dergisinin 116 sayısında yayınlanan Oktay Coşgun’un Yeni Bir Finansal Araç: Bireysel Katılım Sermayesi isimli makalesinden yararlanılmıştır.
İlişkili yazılar:
Melek yatırımcılar devlet desteğinden yararlanmak için nasıl bir prosedür izlemelidir?
